Ινδοκάρυδο / Betel (Paan)

Όσοι βλέπουν ταινίες Bollywood, θα έχουν παρατηρήσει ότι μερικές φορές οι άνθρωποι μασάνε κάτι πράσινα φύλλα τα οποία τους βάφουν το στόμα κόκκινο και τους κάνουν να ψευδίζουν καθώς η γλώσσα τους πρήζεται. Αναρωτηθήκατε ποτέ τι είναι αυτά τα πράσινα φύλλα; Ε λοιπόν, εγώ αναρωτήθηκα και η έρευνά μου κατέληξε στο παρακάτω άρθρο.

Φύλλα Ινδοκάρυδου

Το ινδοκάρυδο (Piper betle) είναι το φύλλο ενός φυτού που ανήκει στην οικογένεια Piperaceae, η οποία περιλαμβάνει και το πιπέρι. Αποτιμάται τόσο ως ένα ήπιο διεγερτικό, όσο και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Καταναλώνεται κυρίως στην Ασία και αλλού στον κόσμο, από ορισμένες κοινότητες μεταναστών, με ή χωρίς καπνό, ως ένα εθιστικό ψυχοτρόπο, που προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Το ινδοκάρυδο χαρακτηρίζεται για τον χρωματισμό των δοντιών των τακτικών χρηστών.
Στα κρατίδια Κεράλα, Ταμίλ Νάντου, Άντρα Πραντές, καθώς και στη Σρι Λάνκα, ένα δεμάτι από φύλλα ινδοκάρυδου προσφέρεται παραδοσιακά ως ένδειξη σεβασμού και ευοίωνου ξεκινήματος σε περιπτώσεις όπως γαμήλιες τελετές, στην αλλαγή του χρόνου, καθώς και ως κέρασμα σε ιατρούς της Αγιουρβέδα ή αστρολόγους.

Το φυτό του ινδοκάρυδου είναι ένα αειθαλές και πολυετές αναρριχητικό φυτό, με γυαλιστερά σε σχήμα καρδιάς φύλλα και λευκά άνθη. Το ινδοκάρυδο προέρχεται από τη Νότια και τη Νοτιοανατολική Ασία.

Ετυμολογία

Η λέξη Betel ή bétele (στα πορτογαλικά) προέρχεται από την Μαλάγιαλαμ λέξη vettila. Vetel στα Μαλάγιαλαμ σημαίνει ινδοκάρυδο και Ila σημαίνει φύλλο.

Το φύλλο ινδοκάρυδου είναι γνωστό ως Paan στα Μπενγκάλι και στα Χίντι, Tambula και Nagavalli στα σανσκριτικά, και Tanbul στα περσικά. Μερικά από τα ονόματα των περιοχών στις οποίες καταναλώνεται είναι: Ταμίλ (Vetrilai - வெற்றிலை), όπου vettri σημαίνει νίκη και ilai σημαίνει φύλλα, Τελούγκου (Tamalapaku – తమలపాకు), Μαράθι (विड्याचे पान ή नागलीचे पान), Γκουτζαρατικά (Naagarvel na Paan – નાગરવેલ ના પાન), Κανάντα (veeleyada yele – ವೀಳೆಯದ ಎಲೆ), Μαλάγιαλαμ (Vettila), Βιρμανικά (Κουν), Γλώσσα Mon (Plū), Τέτουμ [Τιμόρ] (Malus), Tokodede [Ανατολικό Τιμόρ] (Malu), Χμερ (Maluu), Ταϊλανδέζικα (Plū – พลู), Σιναλέζικα (Bulath – බුලත්), Dhivehi [Μαλδίβες] (Bileiy – ބިލެތް), Kapampangan  [Φιλιππίνες] (bulung samat), Μαλαισίας (Daun sirih), Ινδονησίας (Daun sirih / suruh), Παλάουαν (Kebui), Chamorro [Ποληνησία] (Pupulu), Ταγκαλόγκ [Φιλιππίνες] (Ikmo), Ilokano [Φιλιππίνες] (Gawed), Λάος (Pu – ພູ), Βιετναμέζικα (Trầu), Kalinga [Φιλιππίνες] (Gaweud / Gawed), Bikol [Φιλιππίνες] (Buyo).

Καλλιέργεια

Το ινδοκάρυδο καλλιεργείται κυρίως στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, από το Πακιστάν μέχρι την Παπούα – Νέα Γουινέα. Δεδομένου ότι είναι ένα αναρριχητικό φυτό, χρειάζεται ένα δέντρο ή ένα μακρύ κοντάρι για στήριξη. Το ινδοκάρυδο απαιτεί καλά στραγγισμένα γόνιμα εδάφη. Τα βαριά, αλατούχα και αλκαλικά εδάφη είναι ακατάλληλα για την καλλιέργειά του.
Στο Μπαγκλαντές, οι αγρότες προετοιμάζουν ένα κήπο που ονομάζεται barouj στο οποίο φυτεύεται το ινδοκάρυδο. Το barouj είναι περιφραγμένο με ραβδιά μπαμπού και φύλλα καρύδας. Το έδαφος οργώνεται σε αυλάκια από 10 έως 15 μέτρα, μήκος, 75 εκατοστά πλάτος και 75 εκατοστά βάθος. Τα μοσχεύματα του αναρριχητικού φυτού φυτεύονται κατά την έναρξη της εποχής των μουσώνων.

Η σωστή σκιά και η άρδευση είναι απαραίτητες για την επιτυχή καλλιέργεια. Το ινδοκάρυδο χρειάζεται συνεχώς υγρό χώμα, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει υπερβολική υγρασία. Η άρδευση είναι συχνή και ελαφριά, και το στάσιμο νερό δεν θα πρέπει να παραμένει για περισσότερο από μισή ώρα.

Στα αυλάκια προστίθενται αποξηραμένα φύλλα και τέφρα από καμένο ξύλο ανά 15θήμερο.
Η συγκομιδή αρχίζει, με τον αγρότη να ξεριζώνει το φύλλο και το μίσχο του με το δεξί αντίχειρα του. Η συγκομιδή διαρκεί 15 ημέρες έως ένα μήνα. Τα συλλεχθέντα φύλλα καταναλώνονται από τον τοπικό πληθυσμό, αλλά και εξάγονται σε άλλες περιοχές της Ασίας, της Μέσης Ανατολής, στην Ευρώπη και στην Αμερική.

Χρήση και πολιτιστική σημασία

Paan από τη Νότια Ινδία

Μία εκτεταμένη έρευνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αναφέρει ότι τα φύλλα ινδοκάρυδου καταναλώνονται στη νοτιοανατολική ασιατική κοινότητα ως ένα είδος σνακ. Το σνακ αυτό περιέχει areca nut (ο καρπός ενός είδους φοίνικα των τροπικών), σκόνη υδροξειδίου του ασβεστίου, και ίσως να περιέχει και καπνό, όλα αυτά τυλιγμένα μέσα στο φύλο ινδοκάρυδου. Το βρώσιμο αυτό πακετάκι λοιπόν, ονομάζεται Paan.

Η αρεκολίνη είναι το κύριο δραστικό συστατικό του areca nut, υπεύθυνη για τις επιδράσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η αρεκολίνη έχει σχέση με τη νικοτίνη. Ωστόσο, η νικοτίνη δρα κυρίως επί του νικοτινικού υποδοχέα ακετυλοχολίνης. Άλλες ουσίες που συχνά προστίθεται είναι μπαχαρικά, όπως κάρδαμο, σαφράν, γαρίφαλο, γλυκάνισο, κουρκούμη, μουστάρδα ή γλυκαντικές ουσίες σύμφωνα με τις τοπικές προτιμήσεις. Πολυάριθμα εμπορικά παραγόμενα μίγματα που περιέχουν μερικά ή όλα από αυτά τα συστατικά είναι επίσης διαθέσιμα σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι φύλλα ινδοκάρυδου μαζί με καρπό arec καταναλώνονται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι γνωστό πότε αυτές οι δύο διαφορετικές ουσίες με διεγερτική δράση τέθηκαν για πρώτη φορά μαζί. Στις περισσότερες χώρες, το μίγμα και των δύο έχει μία τελετουργική και άκρως συμβολική αξία.
Σε Μπαγκλαντές, Μιανμάρ, Ινδονησία, Ταϊλάνδη, Ινδία, Βιετνάμ, Σρι Λάνκα και σε άλλα μέρη της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας, τα φύλλα μασιούνται μαζί σε ένα πακέτο τυλιγμένο μαζί με καρπό arec και σκόνη υδροξειδίου του ασβεστίου. Μερικές φορές προστίθενται αρωματικές ουσίες και καρυκεύματα. Το υδροξείδιο του ασβεστίου χρησιμοποιείται για τη διατήρηση του δραστικού συστατικού στην αλκαλική μορφή του, έτσι ώστε να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος μέσω υπογλώσσιας απορρόφησης. Ο καρπός arec περιέχει το αλκαλοειδές αρεκολίνη, το οποίο ενεργοποιεί την σιελόρροια (το σάλιο είναι βαμμένο κόκκινο), και είναι και το ίδιο διεγερτικό. Ο συνδυασμός αυτός, έχει χρησιμοποιηθεί για αρκετές χιλιάδες χρόνια. Μερικές φορές προστίθεται και καπνός.

Τα φύλλα ινδοκάρυδου όταν καταναλώνονται μόνα τους, θεωρούνται τονωτικό, αντισηπτικό και αποσμητικό για την αναπνοή. Μαζί με την προσθήκη καπνού όμως, μετατρέπονται σε ένα ισχυρό καρκινογόνο.

Στο Μπαγκλαντές, το μάσημα paan, έχει μειωθεί στη νέα γενιά καθώς οι νέοι δεν υιοθέτησαν την συνήθεια αυτή από τους μεγαλύτερους. Στην ύπαιθρο είναι διαδεδομένο μεταξύ των ηλικιωμένων, αλλά στις πόλεις, ως επί το πλείστον μασιέται μετά το δείπνο σε μια συγκεκριμένη περίσταση.
Στην Ινδία, το ινδοκάρυδο και οι καρποί arec διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ινδική κουλτούρα, ειδικά μεταξύ των Ινδουιστών. Πολλές παραδοσιακές τελετές που διέπουν τις ζωές των Ινδουιστών χρησιμοποιούν το ινδοκάρυδο και καρπούς arec. Για παράδειγμα, όταν πληρώνουν χρήματα σ’ έναν ιερέα, μπορούν να τοποθετήσουν τα χρήματα σε ένα φύλλο ινδοκάρυδου. Ακόμα και στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη, πολλοί ινδουιστές μασάνε φύλλα ινδοκάρυδου και είναι ευρέως διαθέσιμο στα ινδικά παντοπωλεία.
Το ινδοκάρυδο και ο καρπός arec διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στον πολιτισμό του Βιετνάμ. Στο Βιετνάμ, υπάρχει μια παροιμία που λέει ότι «το ινδοκάρυδο αρχίζει τη συζήτηση», αναφερόμενη στην πρακτική των ανθρώπων να μασούν φύλλα ινδοκάρυδου σε επίσημες περιστάσεις ή «για να σπάσει ο πάγος» σε άβολες καταστάσεις. Τα φύλλα ινδοκάρυδου και οι καρποί arec χρησιμοποιούνται τελετουργικά σε παραδοσιακούς βιετναμέζικους γάμους. Σύμφωνα με την παράδοση ο γαμπρός μπορεί να προσφέρει στους γονείς της νύφης, ινδοκάρυδο και καρπούς arec, το φύλλο και ο καρπός συμβολίζουν το ιδανικό ζευγάρι που παντρεύτηκε. Στο Βιετνάμ η φράση «τα θέματα του bétel και του arec» (chuyện Trau Cau) είναι συνώνυμη με το γάμο.
Στην Παπούα – Νέα Γουινέα, το ινδοκάρυδο παρασκευάζεται με ένα μπαστουνάκι μουστάρδας βουτηγμένο σε σκόνη υδροξειδίου του ασβεστίου και δρα ως διεγερτικό που καταστέλλει την πείνα, μειώσει το άγχος και αυξάνει τις αισθήσεις. Οι περισσότερες οικογένειες έχουν κήπους στις αυλές τους και καλλιεργούν εκεί το ινδοκάρυδο. Το υδροξείδιο του ασβεστίου πρέπει να αγοραστεί.

Το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου για να δώσει άρωμα στο στόμα, μετά το πλύσιμο των δοντιών, αναφέρεται στο κεφάλαιο 4 του Κάμα Σούτρα.

Φαρμακευτικές Ιδιότητες

Σύμφωνα με την παραδοσιακή αγιουρβεδική ιατρική, το μάσημα του καρπού arec και των φύλλων ινδοκάρυδου είναι μια θεραπεία για την κακή αναπνοή.

Επιπτώσεις στην υγεία

Το φύλλο ινδοκάρυδου κυρίως καταναλώνεται ως paan, που είναι μείγμα ουσιών. Η Paan περιέχει σχεδόν πάντα ένα φύλλο ινδοκάρυδου με δύο βασικά συστατικά, είτε καρπό arec ή καπνό ή και τα δύο, με υδροξείδιο του ασβεστίου (ή ανθρακικό ασβέστιο). Ο καρπός Areca θεωρείται καρκινογόνος όταν καταναλώνεται μαζί με τον καπνό.

Σε μια εκτενή επιστημονική έρευνα, η ομάδα εμπειρογνωμόνων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για την έρευνα για τον καρκίνο που πραγματοποιήθηκε το 2004, συμπέρανε ότι το ποσοστό του καρκίνου του στόματος μεταξύ όλων των καρκίνων που διαγιγνώσκονται σε νοσοκομεία στην Ασία ήταν πάντα πολύ υψηλότερο από εκείνο που συνήθως βρίσκονται στις δυτικές χώρες, όπου η συνήθεια του μασήματος ινδοκάρυδου, με ή χωρίς καπνό, είναι σχεδόν άγνωστη. Σε πολλές περιγραφικές μελέτες, οι ερευνητές έχουν ακούσει ιστορίες για μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου με καπνό από τους ασθενείς με καρκίνο του στόματος, και σε όλες αυτές τις μελέτες, το ποσοστό των ασθενών που μασούσαν φύλλα ινδοκάρυδου βρέθηκε να είναι εξαιρετικά μεγάλος.

Σε μια μελέτη που διεξήχθη στην Ταϊβάν, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το μάσημα ινδοκάρυδου αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και θνησιμότητας.

Σε μία άλλη μελέτη, οι επιστήμονες αναφέρουν τους κινδύνους που υπάρχουν από το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου χωρίς την προσθήκη καπνού. Πέρα από τον καρκίνο του στόματος, σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε στα κρούσματα καρκίνων του οισοφάγου, του ήπατος, του παγκρέατος, του λάρυγγα, των πνευμόνων. Το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου σε συνδυασμό με το κάπνισμα, μειώνει την διάρκεια ζωής κατά περίπου έξι χρόνια.

Μια δημοσίευση της Lancet Oncology ισχυρίζεται ότι το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου, μπορεί να προκαλέσει όγκους σε διάφορα μέρη του σώματος και όχι μόνο την στοματική κοιλότητα, όπως πιστευόταν παλαιότερα.

Τον Οκτώβριο του 2009, 30 επιστήμονες από 10 χώρες συναντήθηκαν στο Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC), μια ομάδα υπό την αιγίδα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, για να επανεκτιμήσουν την καρκινογένεση των διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων του φύλλου ινδοκάρυδου με καρπό arec, και τους μηχανισμούς της καρκινογένεσης. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου χωρίς καπνό οδηγεί σε όγκο στη στοματική κοιλότητα και τον οισοφάγο, και ότι το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου με την προσθήκη καπνού είναι καρκινογόνος στην στοματική κοιλότητα, τον φάρυγγα και τον οισοφάγο.
Το υψηλό ποσοστό του καρκίνου του στόματος στη Νότια Ασία πιστεύεται ότι οφείλεται στο μάσημα των παρασκευασμάτων ινδοκάρυδου. Η συμπερίληψη του καπνού μπορεί να επιδεινώσει τον κίνδυνο, αλλά υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι ο καρπός arec, μόνος του ή ως μέρος του paan, μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, ακόμη και χωρίς καπνό.
Μερικές εκθέσεις δείχνουν ότι μπορεί τα φύλλα ινδοκάρυδου από μόνα τους να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, εν μέρει λόγω των τανινών που εμπεριέχονται στα φύλλα.

Επιδράσεις από το μάσημα φύλλων ινδοκάρυδου κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης

Επιστημονικές ομάδες από την Ταϊβάν, τη Μαλαισία και την Παπούα – Νέα Γουινέα ανέφεραν ότι οι μέλλουσες μητέρες που μασάνε φύλλα ινδοκάρυδου, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αυξάνουν σημαντικά τα δυσμενή αποτελέσματα για το μωρό. Τα αποτελέσματα των φύλλων ινδοκάρυδου και του καρπού arec ήταν παρόμοια με αυτά που αναφέρθηκαν για τις μητέρες που καταναλώνουν αλκοόλ ή καπνό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι κυριότερες επιπτώσεις είναι πρόωρες γεννήσεις και ελλιποβαρή νεογνά.